Verlost van de bezetter maar… nog niet van het oorlogsbier, of de bevoorradingsproblemen van de Belgische brouwers, de eerste jaren na de Tweede Wereldoorlog

• Paul Daeleman
• D/2012/5655/1
• http:// www.dekaeck.be
• Heemkundige Kring De Kaeck

Recensie

Paul Daeleman kan je een bevlogen mens noemen. Niet alleen in de Antwerpse BierCourant en het bijzonder mooie Antwerpen Bierstad staan zijn interessante bijdragen, ook voor de Heemkundige Kring De Kaeck uit Wommelgem zette Paul al heel wat biergeschiedenis op papier. Zopas kwam een nieuw boek uit waarin hij niet spaarzaam is met titel, noch inhoud: Verlost van de bezetter maar… nog niet van het oorlogsbier, of De bevoorradingsproblemen van de Belgische brouwers, de eerste jaren na de Tweede Wereldoorlog.

Sta ons toe te openen met een vleugje kritiek: dit boek verdiende het goed nagelezen te worden. Er staan o.i. wat veel typefouten in die bij een grondige lezing hadden moeten opgemerkt worden. De Tweede Wereldoorlog is de naam van een gebeurtenis, en schrijven we met hoofdletters. Ergens staat ‘ondernemer’, terwijl uit de tekst blijkt dat het ‘ondermeer’ hoorde te zijn… We zijn mild over t- foutjes…

Maar, en blij toe, dat was dan ook de kritiek, want wat een boek, wat een schat aan informatie hebben we hier weer voor ons liggen! Daeleman opent met een situatieschets, niet onnodig voor onze naoorlogse generatie: de oorlog was gedaan maar er waren nog heel wat problemen op te lossen. Koning Schaarste heerste alom! Daarmee vertrekt het onderzoek, en het deint letterlijk in alle richtingen uit.

De bieringrediënten zijn (kunstmatig) duur. Dat er graan nodig is voor de bakkers, ligt voor de hand, maar de overheid speelt het zo strikt dat de enige uitweg de zwarte markt lijkt te zijn. Opmerkelijk, toch. Daarnaast zien we een aantal vervangstoffen verschijnen waarmee bier kan gebrouwen worden. Bieten zijn maar één voorbeeld. Stelselmatig bekijkt Paul Daeleman alle aspecten die betrekking hebben op de penibele situatie in de brouwsector: ingrediënten, verpakkingsmateriaal (tijdens de oorlog wordt de waarborg ingevoerd en nadien behouden), energie, transport, accijnzen en belastingen en noem maar op. Een aantal andere onderwerpen wordt tegen hetzelfde licht gehouden: hoe zat het met de in- en uitvoer en wat gebeurde er met de draf ?

Je zou verwachten dat je in zo’n geschiedenisboek amper vooruit komt, maar niets is minder waar. Het boek leest gemakkelijk en is verlucht met heel wat illustraties: oude documenten, foto’s, enz. Bovendien zijn sommige hoofdstukken aan de korte kant en staan er heel wat aparte kaderteksten opgenomen, die het tempo eigenlijk redelijk hoog houden. Paul Daeleman raadpleegt zijn bronnen, en dat zal je geweten hebben: geen  tientallen, maar honderden voetnoten verwijzen naar de talloze documenten die deze bierhistorische snuisteraar doorploegd heeft.

Eens te meer: voor wie zich in biergeschiedenis interesseert een onmisbaar naslagwerk!

Hans